Ventilatoren zijn er in allerlei soorten en maten. Maar elke ventilator heeft een optimaal regelbereik qua toeren, luchtverplaatsing en energieverbruik. Moderne ventilatoren met een gelijkstroommotor (EC-type) behalen een rendement van 30 tot 60 procent effectieve luchtverplaatsing. Daarnaast bepaalt de tegendruk in Pascal (Pa) welk type ventilator zich het beste leent voor welke toepassing. Bij een drukverschil van 150 Pa in een kistenbewaring is deze eis bijvoorbeeld anders dan bij een bulkbewaring in uien met drukverschillen tot zo’n 350 Pa. Eenvoudig beschouwd zou het vermogen van de ventilator in het eerste geval lager kunnen zijn en zou een waaier volstaan met minder schoepen. In het laatste geval heeft de waaier meer schoepen nodig en een hoger vermogen. Voor elke toepassing wordt daarom de meest optimale setup gekozen, waarbij de ventilator zoveel mogelijk op het maximale toerental kan draaien.

Gebogen blad maakt minder lawaai

Motorsteunen

De ventilator bestaat uit een ventilatorhuis met montagesteunen waarop de elektromotor is gemonteerd. Opmerkelijk is dat de vorm en plaatsing van de motorsteunen een belangrijk deel van het omgevingslawaai bepalen. De Tolsma ACM-ventilator wordt aangedreven door een permanent magneet-synchroonmotor, ofwel PM-motor. Bij deze motoren is de toerenregeling (een elektronicabox) buiten de motor geplaatst, zodat deze techniek niet wordt blootgesteld aan trillingen. Kenmerk van deze PM-elektromotor is verder de platte vorm en een lager maximumtoerental. Dit type motoren is gemiddeld 30 procent zuiniger dan een standaard asynchrone inductiemotor. De laatste ontwikkeling van Tolsma is het gebogen blad. Dit draagt bij aan een hogere efficiëntie in luchtverplaatsing en minder lawaai. Het blad is tegen de waaier-as even breed als op het uiteinde. De stand van de schoep varieert echter met de radius. Dat betekent dat de schoep dicht bij de as meer is verdraaid dan ver van de aandrijfas af. Gevolg is dat de ventilator dicht bij de as ongeveer net zoveel lucht verplaatst dan aan het uiteinde van de schoep, waar de omloopsnelheid veel hoger is. Je zou kunnen zeggen dat de aangepaste schoephoek de lagere omloopsnelheid vlakbij de as compenseert. Verder heeft het blad de uiterlijke kenmerken van een vliegtuigvleugel, wat de luchtverplaatsing ten goede komt. Bijkomend voordeel van een ACM-ventilator is dat deze eenvoudig achteruit kan draaien, zodat de ventilator zuigt in plaats van blaast.

Momentum

Energie besparen (kosten beperken) is een belangrijk criterium bij ventileren. Een mogelijk nog groter effect heeft het ventileren op het juiste tijdstip, omdat daardoor de ventilatieduur kan worden verkort. Een stillere ventilator betekent winst voor de omgeving, maar ook voor de portemonnee. Bij de huidige energietarieven is de terugverdientijd van moderne ventilatoren met een PM-motor ingekort. Bovendien is de aanschaf van energiezuinige ventilatoren fiscaal interessant.

1 Ventilatorhuis met motorsteun.

2 Permanent-magneet-synchroonmotor.

3 Een gebogen blad verlaagt het lawaai.

Dit artikel is eerder verschenen in het blad Landbouwmechanisatie nummer 10, oktober 2022.